Trzydziestodwuletni Marcin z Kutna pierwszy raz na Wyspy przyjechał tuż po maturze. – Byłem wtedy młody i głupi. Dorabiałem to tu, to tam, mieszkało się a to na squacie, a to u znajomych. Zebrałem od policji kilka kar za picie w miejscu publicznym czy śmiecenie. Zjeździłem pociągami kraj wzdłuż i wszerz, oczywiście bez biletu, bo wtedy wiecznie nie miało się pieniędzy – opowiada. Po kilku miesiącach wrócił do kraju. W końcu się ustatkował.

Skończył studia, zaczął pracę w finansach, a później dostał od kolegi propozycję wejścia w dochodowy biznes związany z eksportem na Wyspy. Wrócił do Londynu, tym razem już jako stateczny 30-letni biznesmen. – Założyliśmy firmę i jakoś zaczęło się kręcić – mówi. Do czasu, aż dały o sobie znać stare długi. Gdy dostał od policji mandat za drobne wykroczenie, okazało się, że to w policyjnych kartotekach nie pierwsze wezwanie do zapłaty na jego nazwisko. Długo miał problemy z założeniem w domu internetu i dostaniem kredytu na rozruch firmy, aż ktoś poradził mu, by sprawdził swój credit score. Okazało się, że jest winien tysiące funtów m.in. kolejom. – Musiałem wziąć adwokata. Niektóre rzeczy dało się odkręcić. Na razie przeniosłem się do Irlandii, bo jeszcze dużo czasu minie, aż będę miał na Wyspach „czyste konto” – wzdycha.

Niskie mandaty umarzają

Takich historii jest oczywiście więcej. Tuż po wejściu Polski do Unii Europejskiej wydawało się, że brytyjskie kary nigdy nie „dościgną” nas w ojczyźnie. Często rzeczywiście tak było, bo polskie prawo jazdy czy dowód były dla policjantów i funkcjonariuszy nowością. Bywało, że mandaty nigdy nie dochodziły do adresata. Teraz jednak wygląda to inaczej, bo od 2015 roku działa już system ogólnoeuropejskiej wymiany danych drogowych. W zeszłym roku zagraniczna drogówka 125 tys. razy kierowała do władz pytanie o dane polskich kierowców. Jak podaje „Fakt”, 70 proc. tych kar udało się wyegzekwować.

Mandaty, które są najczęściej umarzane, to te do wysokości 70 euro (ok. 60 funtów). W takim przypadku wysyłka czy tłumaczenie dokumentów opłaca się policji najmniej, więc zdarza się, że kierowcy wykroczenie ujdzie na sucho. Dla osób poruszających się po Wielkiej Brytanii to jednak mała pociecha, bo tu minimalna kara za przekroczenie prędkości to 100 funtów. Nawet jeśli taki mandat nie trafi do adresata, przy najbliższej kontroli pojazdu można mieć kłopoty. Zamiast upomnienia kierowca, który już ma jedną niezapłaconą karę, może dostać wyższy mandat.

Przedawnienie w Europie w przypadku mandatów następuje zależnie od kraju po 2-5 latach. Jeśli w tym czasie policja nie wystawiła wezwania do zapłaty, to można spać spokojnie. Jeśli jednak mandat został już wystawiony, raczej z opresji nie wybawi nas wspomniane przedawnienie. I nie ma co liczyć na to, że przeprowadzka sprawi, że policja zaniecha ściągania należności od pirata drogowego. Zdarza się, że gdy nie da się ustalić adresu, kara zostaje umarzana. Częściej jednak mandat przychodzi na podany adres i rusza machina sądowa, a organów ścigania nie interesuje, że kierowca nie dostał wezwania do zapłaty. Jedynym pocieszeniem może być fakt, że zagraniczne punkty nie sumują się na polskim prawie jazdy, a więc nie mogą być podstawą do odebrania dokumentu.

Kara dla „Mateisza”

Zdarza się jednak, że policjant nie jest w stanie poprawnie zapisać na mandacie polskiego nazwiska czy adresu. Czy to unieważnia karę? Zwykle nie. Jak podaje The Drivers Defence Service, sam mandat nie jest podstawą, na której opiera się oskarżenie – jeśli go nie przyjmiemy, policjant wypełni wniosek, na podstawie którego sprawa trafi do sądu.

Dane przepisze wówczas ze swojego notesu lub ze sfotografowanego prawa jazdy i być może nie popełni już tego samego błędu. – Dostałem mandat za jazdę na czerwonym świetle, ale jest na nim napisane „Mateisz” zamiast „Mateusz”. Do tego z polskiego adresu zapisano tylko numer domu, a nie mieszkania. Czy uda mi się uniknąć mandatu – pyta kierowca na jednym z forów. W takiej sytuacji rzeczywiście polski urząd może nie odnaleźć osoby, o którą chodzi, choć jeśli policjanci zapisali PESEL czy numer prawa jazdy, nawet błędne imię i nazwisko nie zawsze chroni przed karą.

Gapowicze muszą płacić

Niektórzy z lekceważeniem podchodzą do funkcjonariuszy wypisujących mandat, bo wiedzą, że nie uda im się ich znaleźć (np. dlatego, że nie mieszkają już pod adresem podanym w dokumentach). Warto jednak wiedzieć, że policjant, który ma podejrzenie, że wezwanie do zapłaty nie dotrze do adresata, może zażądać od niego depozytu w wysokości 100-300 funtów. W ten sposób policja upewnia się, że należność zostanie ściągnięta.

Coraz trudniej jest też unikać należności za jazdę bez ważnego biletu. Osoby, które na Wyspach są na dłużej, raczej nie wywiną się od kary w pociągu, podając zły adres, o czym przekonał się 33-letni Paweł, pracownik piekarni w Essex. Na początku często się przeprowadzał i myślał, że nie zostanie na Wyspach na stałe, więc gdy kontroler w pociągu First Capital Connect złapał go na jeździe bez biletu, podał nieprawdziwy adres.

– Jakież było moje zdziwienie, gdy dostałem potem list z sądu. Do kilkudziesięciu funtów za bilet doliczono 100 funtów opłat manipulacyjnych, 130 funtów grzywny i karę 160 funtów za podanie fałszywych danych. Razem prawie 500 funtów. I co ja mam teraz robić – denerwuje się Polak. W takiej sytuacji zawsze najlepiej jest współpracować z organami ścigania. Jeśli nie stać nas na płacenie kar, możemy napisać o tym urzędnikom, załączając dokumenty poświadczające trudną sytuację – np. umowę o pracę czy dowód pobierania zasiłku. Zdarza się, że kary są rozkładane na raty wynoszące nawet kilka funtów miesięcznie. W przeciwnym razie kara będzie rosła.

Komornik albo bilet

A transport miejski? W Londynie na miejscu lub w ciągu kilku dni od momentu, gdy zostaniemy przyłapani na jeździe bez biletu, powinniśmy otrzymać informację o czasie i miejscu zdarzenia, a także należnej karze. To okazja, by zapłacić lub wytłumaczyć się (np. wtedy, gdy kontroler popełnił błąd lub ukradziono nam portfel z dokumentami). Do listu dołączona jest koperta, która umożliwia darmowe złożenie wyjaśnień. Miejskie przedsiębiorstwo autobusowe ma pół roku, by skierować sprawę do sądu lub ją umorzyć.

Lepiej więc odbierać takie listy, bo w przeciwnym razie następną przesyłką może być już wezwanie na rozprawę. Najlepiej, jeśli zapłacimy w ciągu pierwszego miesiąca po otrzymaniu wezwania. Przykładowo w Oxfordshire po 28 dniach kara za nieopłacone parkowanie lub jazdę autobusem bez biletu wzrasta o połowę, a następnie o 7 funtów, jakie urząd musi zapłacić za rejestrację długu (Penalty Charge Notice, PCN) w Traffic Enforcement Centre. Jeśli gapowicz nadal nie zapłaci, do akcji może wkroczyć komornik.

Potrzebny bilet

Opłat jest też coraz trudniej uniknąć w Transport for London. Służby długo borykały się z obcokrajowcami, którzy jeździli bez biletu, wiedząc, że ryzyko kary jest niewielkie. Teraz więcej niż przed laty jest oficerów „w cywilu”, którzy wyłuskują z tłumu gapowiczów i mogą im wlepić karę do 1000 funtów i wpis do kartotek policyjnych. Dla wielu Polaków taki ślad w dokumentach nie jest uciążliwy, jednak w przypadku osób, które w przyszłej pracy będą musiały wykazać świadectwo niekaralności, może to być już poważny problem. A 1000 funtów to przecież nie najwięcej, ile może zapłacić gapowicz. Jeszcze więcej musiała wyłożyć 25-letnia Colette Southern z Wolverhampton, która w 2015 roku jechała autobusem w Birmingham bez biletu.

Tego dnia do pracy miała ją podwieźć znajoma, ale zachorowała, więc Colette po raz pierwszy od lat musiała skorzystać z transportu publicznego. Nie miała biletu za 2,20 funta, więc powinna otrzymać karę 35 funtów. Dostała jednak wezwanie na 450 funtów, a gdy je zignorowała, opłata wzrosła do 1300 funtów. Powód? Colette miała przy sobie nieważną kartę miejską sprzed dwóch lat. Kontroler wyliczył (i miał do tego prawo), że od tego czasu codziennie jeździła bez biletu i wystawił jej wezwanie do zapłaty kary za cały ten okres.

Kosztowna książka

O tym, że nie warto pozostawiać niespłaconych nawet symbolicznych kwot, przekonała się 27-letnia Monika. Przez kilka lat korzystała z biblioteki miejskiej w Leeds, gdzie pracowała do 2011 roku jako kelnerka. W końcu dostała lepszą pracę w Londynie i się wyprowadziła. Okazało się, że wśród spakowanych książek zawieruszyły się dwie należące do biblioteki. – Mówiąc szczerze, to się tym nie przejęłam. Takie rzeczy się przecież zdarzają – wzrusza ramionami Monika. Zmieniła zdanie, dopiero gdy przy okazji ubiegania się o kredyt mieszkaniowy kolejny bank odesłał ją z kwitkiem, tłumacząc, że ma zły rating.

– Okazało się, że to przez te głupie kary! Dostawałam listy na poprzedni adres. Nowi lokatorzy je wyrzucali i nic do mnie nigdy nie dotarło. Karę już dawno zapłaciłam, ale okazało się, że w „papierach” informacja o długu będzie figurować przez sześć lat – opowiada. Jest niewielka szansa, że kary z biblioteki będą nam o sobie przypominać w Polsce. Jednak warto takie zobowiązania regulować na bieżąco, by w przyszłości nie było problemów, jeśli kiedykolwiek dłużnik będzie chciał wrócić na Wyspy i jeszcze raz spróbować ułożyć tu sobie życie.

Na credit score mogą wpływać też inne zobowiązania, takie jak nieregularnie płacony czynsz czy niespłacone karty kredytowe. To jeden z najczęściej „zapominanych” przez imigrantów długów. Świadomość, że można wydać kilkaset funtów i nigdy się z nich nie rozliczyć, może być kusząca. 34-letni Kuba, który po roku w Anglii wrócił do domu latem 2009 roku, wypłacił wówczas 1000 funtów z karty kredytowej banku Lloyds, bo znalazł się w trudnej sytuacji finansowej. Miał zamiar szybko uregulować należność, ale w końcu o sprawie zapomniał, bo urodziło mu się dziecko i miał ważniejsze wydatki.

Kilka lat później szwagier założył na Wyspach firmę budowlaną. Zaproponował, że zatrudni go do sprzątania i drobnych prac remontowych. Wtedy Kuba przypomniał sobie o długu. – Boję się jechać na Wyspy, choć praca by mi się przydała. Nie wiem, co robić. Chciałbym to spłacić, ale myślę, że jeśli się zgłoszę do banku, to od razu mnie wsadzą do więzienia. Widziałem, że są firmy pomagające wyjść z zagranicznych długów, ale boję się, że jak cokolwiek zrobię, to tylko pogorszę sprawę – tłumaczy.

Fiskus zawsze pamięta

W jego przypadku możliwe, że gdyby nigdy nie wracał na Wyspy, bank faktycznie zapomniałby o jego długu. Gorzej mają ci, którzy pozostawili niespłacone zadłużenie podatkowe czy nie uregulowali kary na rzecz HMRC. O ile tacy dłużnicy nie znikną z polskiego systemu podatkowego, muszą się liczyć, że któregoś dnia zapuka do nich komornik lub dług zostanie ściągnięty ze zwrotu podatku.

Jeszcze kilka lat temu wystarczyło często wyjechać za granicę, by dług zniknął. Dziś mandaty z policji, kary za jazdę bez biletu czy opłaty bankowe coraz częściej dościgają dłużników za granicą i mogą poważnie zaszkodzić nawet po wielu latach. Osoby, które słabo znają język lub nie rozumieją tutejszego systemu, powinny poprosić o pomoc w czytaniu urzędowych listów i wypełnianiu formularzy, by nie mieć problemów i po prostu nie narażać się na nieprzyjemności.

Sonia Grodek

Pierwszym problemem krewnych osoby zmarłej jest odnalezienie testamentu. Okazuje się bowiem, że dla bezpieczeństwa wiele osób przechowuje swoją ostatnią wolę w innym miejscu niż dom. Na Wyspach popularne jest przekazywanie testamentu księgowemu czy prawnikowi, ale można też oddać go na przechowanie do banku, dlatego to w tych trzech miejscach warto szukać w pierwszej kolejności. Mogą to być również wydziały Principal Registry of the Family Division, District Registry lub Probate Sub-Registry w sądzie (w Irlandii Północnej będzie to Probate Office w lokalnym lub najwyższym sądzie). Można tam aplikować, a sąd ma obowiązek udzielić nam informacji na temat testamentu, który wpłynął w ciągu ostatniego roku. Istnieją też organizacje, takie jak Certainty, która ma w bazie pięć milionów testamentów. Po śmierci krewnego firma na nasze życzenie sprawdzi nie tylko swoją bazę, ale też kancelarie prawne czy skrytki, gdzie zmarły mógł przechowywać swoje dokumenty.

Testament widmo

Tych sposobów nie znał 40-letni Błażej z Pułtuska, który w 2009 roku dowiedział się od dalszych krewnych o bezpotomnej śmierci przyrodniego brata, który miał pozostawić mu spadek. – Poszukiwania na własną rękę nic nie dały – mówi. – W końcu skontaktowałem się z konsulatem. To tam mi pomogli ustalić, gdzie konkretnie brat mieszkał i jakie jest prawo dotyczące testamentu i dziedziczenia. Dostałem też namiary na adwokatów. Dzięki jednemu z nich w końcu udało się doprowadzić sprawę do końca – tłumaczy. Błażeja zaskoczyła wówczas informacja, że jeśli spadek jest większy niż 5 tys. funtów, to musi wystąpić do sądu o prawo reprezentowania spadku, by móc go rozdzielić pomiędzy siebie i ewentualnych dalszych krewnych (Grant of Representation). Ów dokument przydaje się później w banku czy spółdzielni mieszkaniowej.

Obywatelstwo nieistotne

A co, gdy testamentu nie ma? Wtedy małżonkowie czy partnerzy osoby zmarłej mogą odziedziczyć po niej majątek, o ile nie rozstali się z nią przed śmiercią. Spadku nie mogą odziedziczyć osoby, które były w nieformalnych związkach. W przypadku, jeśli zmarły pozostawił dzieci czy wnuki, to partner odziedziczy większość majątku. Potomkowie dostaną coś wtedy, gdy majątek był większy niż 250 tys. funtów. Należy im się do podziału połowa z pozostałej sumy. Dzieci mogą odziedziczyć wszystko, jeśli zmarły nie pozostawił partnera, a wnuki – jeśli zmarły nie miał już żyjących dzieci. Młodzi krewni na otrzymanie majątku muszą jednak poczekać do 18. roku życia. W przypadku, gdy nie ma żadnych bliskich krewnych, dziedziczyć bez testamentu mogą nawet siostrzeńcy czy kuzyni, jednak do takiego postępowania spadkowego potrzebny już będzie dobry prawnik. Jeśli spadek nie dotyczy nieruchomości, przy dziedziczeniu liczy się to, gdzie nastąpiła śmierć danej osoby. Dla spadku nie ma też znaczenia, jakie obywatelstwo miał zmarły.

Automatyczny spadek

Dziedziczyć „z automatu” nie mogą natomiast krewni osoby zmarłej od strony żony czy męża, jej znajomi czy opiekunowie. Osoby, które mieszkały ze zmarłym przez co najmniej dwa lata przed jego śmiercią i znalazły się w trudnej sytuacji materialnej, mogą złożyć do sądu wniosek o pomoc finansową. Chodzi tu np. o nieformalnych partnerów utrzymywanych wcześniej przez zmarłego czy kogoś, kto był przez niego traktowany jak syn czy córka. Jeśli po takiej osobie nie pozostali żadni krewni, to majątek przejmuje państwo, ale nawet w takim przypadku ktoś, kto uważa, że część majątku mu się należy, może złożyć wniosek do sądu o przydzielenie mu prawa do udziału w spadku. Czasem zdarza się też, że testament jest nieważny. I wbrew pozorom, aby nadać mu ważność, nie potrzeba drogich wizyt u notariusza. Wystarczy, że zostanie on sporządzony w obecności dwóch świadków, którzy podpiszą się na testamencie. Osoba, która go sporządza, musi też być w tym czasie w pełni władz umysłowych i nikt nie może jej do napisania testamentu zmuszać.

W Polsce jest trudniej

W Polsce ważność ma zarówno testament sporządzony u notariusza, jak i własnoręczny (niepotrzebni są świadkowie). Osoba, która nie jest już w stanie sama napisać testamentu, może przy dwóch świadkach wezwać urzędnika z urzędu gminy lub stanu cywilnego i wskazać mu, co ma zapisać w testamencie. Jak widać, o wiele prostsza jest procedura w przypadku testamentu na Wyspach. Również dlatego, że w Polsce testament można podważyć np. wtedy, gdy zawiera wolę dwóch osób (np. małżonków) lub zabraknie drobnego szczegółu. Dlatego lepiej sporządzać testament pod okiem notariusza. Przekonała się o tym Dorota G. z Warszawy, która kilka lat temu została spadkobierczynią swojej przyjaciółki Ewy B. O sprawie pisała wówczas „Rzeczpospolita”. Choć zmarła zostawiła szczegółowe dyspozycje, zgodnie z którymi Dorota G. miała sprzedać mieszkanie, za uzyskane pieniądze postawić zmarłej nagrobki, a pozostałą część pieniędzy zachować dla siebie, władze Warszawy zaprotestowały. Okazało się, że zabrakło w testamencie zwrotu „spadkobierca”. Bez tego szczegółu, choć sąd przyznał, że dokument jest zrozumiały i logiczny, testament nie miał żadnej mocy prawnej, a mieszkanie zostało przekazane miastu.

Notariusz za drogi

Jednak w Polsce, z uwagi na wysokie  koszty, wciąż nie wszystkie testamenty trafiają do notariusza. Zdarza się, że testament został pieczołowicie spisany i zabezpieczony, jednak na starość krewny nie pamięta, gdzie go schował, przez co po śmierci majątek przepada. Nieliczne osoby, które trzymają dokument w kancelarii, coraz częściej ułatwiają spadkobiercom poznanie swojej woli, umieszczając ją w Notarialnym Rejestrze Testamentów. Wyciąg z takiego rejestru kosztuje ok. 100 złotych, a sam wpis jest bezpłatny. Rodzinie, która została pominięta w woli, należy się zachowek, czyli 2/3 tego, co powinny dostać dzieci i połowa tego, co należałoby się zgodnie z prawem żonie. Jeśli spadkobiercy się nie znajdą, majątek przejmuje gmina.

Kto zajmie się spadkiem?

Najtrudniej jest wtedy, gdy spadek dotyczy kilku krajów jednocześnie. – Dostałam w spadku po cioci i wuju mieszkanie w Liverpoolu i małą działkę w Polsce – opowiada 32-letnia Monika z Łomży, która do Liverpoolu przyjechała kilka lat temu do pracy. Wuj już dawno nie miał polskiego obywatelstwa, ale ciocia – tak. Oboje już kilkadziesiąt lat byli na Wyspach, więc Monika najpierw korzystała z gościnności wujostwa, ale w końcu stanęła na nogi i znalazła pracę – najpierw kelnerki, a dziś kucharza. Od tamtego czasu Monika stała się im na tyle bliska, że zapisali jej sporą część majątku. Okazało się jednak, że polską działkę z testamentu ciotki Monika dziedziczyła za pośrednictwem polskiego sądu, a brytyjskie mieszkanie wuja – poprzez sąd w Liverpoolu. A bywają jeszcze bardziej złożone przypadki, bo gdy np. większa część majątku znajduje się w Polsce, to całe postępowanie majątkowe ma miejsce w Polsce. Gdy z kolei umrze imigrant, pozostawiając w testamencie zdeponowanym u polskiego adwokata liczny majątek na Wyspach i kilka drobiazgów w ojczyźnie, to polski sąd jedynie zabezpieczy spadek i ogłosi testament, ale resztę zadań przekaże brytyjskiemu.

Niechciany prezent

Bywa, że spadek nie jest błogosławieństwem, a ciężarem, o czym trzy lata temu przekonała się 29-letnia Patrycja z Kutna, która po śmierci babci wprowadziła się do odziedziczonego mieszkania. – Babcia miała długi, o czym nie miałam pojęcia. Spłaciłam dłużników, ale w toku była też sprawa komornicza – opowiada. Uporanie się z długami kosztowało ją dużo nerwów i sporo środków, a mieszkanie w końcu musiała sprzedać. Od tego czasu sporo się zmieniło. W Polsce dwa lata temu uaktualniono przepisy: teraz za długi odpowiadamy tylko do wysokości przejętego majątku, więc z własnej kieszeni nie będziemy musieli wyłożyć ani złotówki.

W innej sytuacji znalazł się 45-letni Szymon, który wraz z rodzeństwem odziedziczył po rodzicach prawo do ubiegania się o zwrot kamienicy w centrum Warszawy, która sto lat temu należała do ich dalszej rodziny. – Rodzice zajmowali się tym już od kilkunastu lat. Ich odejście spowodowało zatrzymanie sprawy, bo teraz zamiast ojca, o kamienicę mogę się ubiegać ja, rodzeństwo i ich dzieci. Podział majątku na jeszcze mniejsze udziały zajmie pewnie kolejne kilkanaście lat – zdradza Szymon, który już kilkukrotnie musiał wyłożyć pieniądze z własnej kieszeni na prawników. – Najchętniej bym się z tego wszystkiego wycofał, bo mnie na to nie stać. Ale wtedy zrobiłbym kłopot reszcie osób, które się ubiegają o kamienicę. Mógłbym sprzedać udziały, ale nikogo z krewnych na to nie stać – wzdycha. Osoby, które nie chcą mieć takich dylematów, mogą po prostu nie przyjąć spadku. W ten sposób da się uniknąć długów i wszystkich problemów, jakie mogą dotyczyć np. dziedziczonej nieruchomości zasiedlonej przez lokatorów czy obłożonej długami.

Wśród formularzy

Do ewentualnych długów dochodzi jeszcze podatek, który niektórzy muszą zapłacić. Kiedyś prawo spadkowe w Polsce było rygorystyczne i wymagało płacenia nawet kilkudziesięciu procent podatku lub stosowania uników. 29-letnia Daria, dziennikarka z Warszawy, odziedziczyła domek i ziemię w Pruszkowie po tacie, gdy była jeszcze nastolatką. Później mieszkała tam babcia i dopiero po jej śmierci dwa lata temu mogła odebrać spadek. Obowiązywały ją jednak jeszcze stare przepisy. – Wyjściowo podatek wynosił kilkadziesiąt procent. Żeby płacić mniej, musiałam szybko kupić inną nieruchomość, choć dużo podróżuję, więc mieszkanie w Warszawie w ogóle nie było mi potrzebne. W ciągu dwóch lat kupiłam, wyremontowałam i sprzedałam mieszkanie, a każdy etap niósł dodatkowe koszty. Z perspektywy tych dwóch lat nie wiem, czy jeszcze raz bym się w to pchała – przyznaje. Dziś jest już nieco łatwiej, choć wciąż nie każdy wie, że podatku da się uniknąć. W ogóle nie trzeba go uiszczać, gdy dziedziczy się do kwoty ok. 5-10 tys. złotych, zależnie od stopnia pokrewieństwa. Najbliższa rodzina może też uniknąć opodatkowania, jeśli w mniej niż pół roku po śmierci krewnego, złoży w urzędzie skarbowym druk SD-Z2. Do najbliższych nie zaliczają się partnerzy nieformalni, teściowie, synowa czy zięć. Warto też pamiętać, że każda z osób, której przysługuje spadek, musi złożyć osobny formularz.

Na Wyspach jest inaczej

Stawka podatku wynosi tu od 3 do 20 proc. Im mniejszy spadek i bliższa rodzina, tym mniej trzeba zapłacić. Jak widać, procedury są na tyle skomplikowane, a terminy i ograniczenia wartości tak rygorystyczne, że w sytuacji dziedziczenia warto udać się do prawnika zajmującego się takimi sprawami. Na Wyspach prawo dla osób dziedziczących jest o wiele łagodniejsze niż w Polsce. Bez konieczności płacenia fiskusowi dziedziczy mąż czy partnerka. Podatek w wysokości 40 proc. trzeba zapłacić, ale dopiero od posiadłości czy majątku o wartości wyższej niż 325 tys. funtów. Płaci zwykle osoba zarządzająca spadkiem w ciągu pół roku od śmierci (potem zaczynają być naliczane odsetki). Jest możliwe, by koszty podatku pokryło ubezpieczenie zmarłego lub by zostawił on wcześniej środki na ten cel.

Polak płaci dwa razy

Dziedziczenie przez Polaka majątku po brytyjskich teściach lub po przyjacielu, który miał brytyjskie obywatelstwo ale pozostawił po sobie dom w Polsce, może przyprawiać o ból głowy. Wiąże się bowiem często z koniecznością płacenia podatków zarówno w Polsce, jak i na Wyspach. Już w 2012 roku Komisja Europejska nakazała, by kraje uregulowały między sobą tą kwestię, ale w Polsce i niektórych innych państwach wciąż brak jednoznacznych przepisów. Wielka Brytania z kilkoma krajami, m.in. z Francją czy USA, podpisała umowy regulujące sprawę podwójnego opodatkowania w przypadku spadków. Miejmy nadzieję, że wkrótce doczekamy się uregulowania tych przepisów również z Polską.

Sonia Grodek