Wystarczy rzut oka na mapę, by zrozumieć strategiczne znaczenie Southampton, położonego na trójkątnym półwyspie ograniczonym przez rzeki Itchen i Test wpadające do Southampton Water, wąskiej 13-kilometrowej odnogi cieśniny Soleni.
Miasto wielokrotnie zapisało się na kartach historii. Stąd Henryk V wraz z armią wyruszył pod Agincourt, gdzie pokonał francuskie wojska. W 1620 r. na,,Mayflower’’ odpłynęli z portu ojcowie-pielgrzymi do Nowego Świata. Od tutejszego nadbrzeża odbijały słynne liniowce:,,Queen Mary’’, i ,,Titanic’’.
II wojna światowa niestety nie oszczędziła zabytkowego portu. Odbudowany, stracił wiele ze swego uroku. Jak głosi legenda, król Kanut nakazał morskim falom cofnąć się spod Southampton. Skąd takie żądanie, trudno dociec. Podobno porywczy władca chciał w ten sposób skarcić aroganckich dworzan i przypomnieć im, kto rządzi krajem. Zapewne nie wiedział, że w porcie występuje zjawisko podwójnego przypływu: do cieśniny wpływa najpierw fala z cieśniny Solent, a dwie godziny później nadciąga druga – zza cypla Spithead. Zjawisko na pewno znacznie utrudniło życzenie króla. Wysoki poziom wody pozwala za to wpływać do portu nawet bardzo dużym statkom. Oceaniczne liniowce są co prawda rzadkością, ale potężne jednostki zdążające do Eastern Docks (Wschodnie Doki) na końcu cypla lub Western Docks (Zachodnie Doki), z największym komercyjnym suchym dokiem, ogląda się tu często.
Charakterystyczną budowlą miasta jest położone w niewielkiej odległości na wschód od dworca kolejowego Civic Centre, z widoczną z daleka wieżą zegarową. W gmachu mieści się znakomita galeria sztuki z bogatą kolekcją dzieł XX-wiecznych artystów brytyjskich (wt.-sb. 10.00-17.00, nd. 13.00-16.00; bezpł.) Interesujące są zwłaszcza prace Sutherlanda, Pipe-ra i Spencera. Wygięta Western Esplanade, biegnąca od dworca na południe, prowadzi wzdłuż malowniczych pozostałości po starych murach miejskich. Odbudowane po ataku Francuzów w 1338 r. stanowią miłą trasę spacerowa. Mijane po drodze wieże noszą poetyckie nazwy – Windwhistle (Poświst Wiatru), Catchcodl (Łapiąca Chłód) i God’s House Tower (Wieża Domu Boga). W ostatniej, przy Winkle Street, na południowych obrzeżach starego miasta, działa Museum of Archeology (wt,- pt, 10,00-17.00, sb. 10.00-16.00; bezpł.).
Z siedmiu bram miejskich najlepiej zachowała się Bargate, przy końcu starówki, na początku High Street. Kamienne lwy, klasyczne rzeźby i machikuły — obronne ganki, z otworami w podłodze do rzucania pocisków i lania wrzątku – robią wrażenie. W budynku mieścił się niegdyś ratusz i sąd. Rejon High Street to miejscowe zagłębie zabytków pośród odnawianych fragmentami budowli.
Na zachód od ulicy wznosi się kościół St Michael’s (św. Michała). Najstarsza świątynia w Southampton kryje w swoich wnętrzach XII-wieczną chrzcielnicę z czarnego marmuru z Tournai. Tudor House Museum (Muzeum Domu Tudorów; informacje o godzinach otwarcia pod nr. 023/80635904), przy Bugle Street, mieści się w interesującym budynku z XV w. z muru pruskiego. Sala bankietowa i rekonstrukcja ogrodu z epoki Tudorów to główne atrakcje muzeum, które przybliża życie w czasach georgiańskich, wiktoriańskich oraz na początku XX w. Wśród eksponatów wzrok przyciąga motor Ackland z 1923 r. o pojemności skokowej 680 cm3.
Zniszczonego podczas niemieckich bombardowań kościoła Holy Rood (Świętego Krzyża), przy drugim końcu High Street, umyślnie nie odbudowano. Stanowi pomnik ku czci marynarzy floty handlowej poległych na II wojnie światowej. Pobliska fontanna upamiętnia załogę „Titanica”, której wielu członków pochodziło z Southampton.
Przy nabrzeżu, w południowo-zachodniej części starego miasta stoi piękny XIV-wieczny kamienny magazyn Wool House (Dom Wełny). Niegdyś służył za więzienie dla jeńców z armii napoleońskiej, obecnie mieści Maritime Museum (wt.-pt. 10.00-17.00, sb. 10.00-l6.00, nd. 1400-17.00; bezpł). W muzeum poświęconym historii największych liniowców można zobaczyć m.in. ogromny model ,,Queen Mary” oraz pamiątki z „Titanica”. Szczególnie interesujące są nagrania relacji osób, które przeżyły katastrofę. Dla turystów pasjonujących się losami pechowego statku przygotowano „Titanic Trail” (Szlak „Titanica”), wiodący po okolicach Southampton. Bezpłatne broszury można dostać w biurze informacji turystycznej. Halt of Aviation (Muzeum Lotnictwa; wt-pt. 10.00-17.00, sb. 10.00-16.00, nd. 12.00—17.00, w dni wolne od zajęć szkolnych również pn. 10.00-17.00; ostatnie wejście na godz. przed zamkną 4 £) przy Albert Road South, obok przystani promu samochodowego, zainteresuje entuzjastów powietrznych lotów. Muzeum jest hołdem złożonym Reginaldowi Josephowi Mitchellowi, który urodził się w Southampton. Jest tu 16 skonstruowanych przez niego samolotów, m.in. opromieniony największą sławą myśliwiec Spitfire. Sandringham Flying Boat oraz Supermarine, zwycięzca Schneider Trophy z 1931 r., który okrążył wyspę Wight ze średnią prędkością ponad 540 km/godz. Skrzydlate eksponaty lada dzień mogą być przeniesione do nowej siedziby w Marchwood, po zachodniej stronie Southampton Water, nieopodal A326.
Okolice Southampton
Blisko Southampton leży kilka interesujących obiektów, do których łatwo dojechać autobusem. W Netley nad Southampton Water, 5 km na południowy wschód od miasta, znajdują się malownicze ruiny opactwa Cystersów (otwarte w ciągu dnia; bezpł.), forteca nad Solent oraz Royal Victoria Country Park, świetne miejsce na piknik nad wodą. 16 km na wschód od Southampton w pozostałościach po średniowiecznej siedzibie biskupów Winchesteru, Bishop’s Waltham Palace (IV-IX codz. 10.00-18.00, X godz. 10.00-17.00; 2,50 £, EH) można na pierwszym piętrze obejrzeć poświęconą im wystawę. Porośnięte trawą ruiny pałacu biskupiego znajdują się przy wiosce Bishop’s Waltham.
W Romsey, 16 km na północny zachód, stoi normańskie, w dużym stopniu zachowane w oryginalnym stanie opactwo z 1150 r. (codz. 8.30-17.30; bezpł.), wykupione po rozwiązaniu zakonów przez mieszkańców miasta. Na południe od miasteczka, nad rzeką Test, wznosi się palladiańska rezydencja Broadlands (poł. VI-IX codz. 12.00-17 30; ostatnie wejście o 16.00; 5,95 £), w której urodził się i mieszkał lord Palmerston. Jego pomnik zdobi główny plac Romsey. W rezydencji mieszkał także lord Mountbatten, pochowany w opactwie, a jego rodzina zajmuje dom do dzisiaj.
6 kilometrów na północ od Romsey. na terenie dawnego klasztoru Augustianek, ciągną się Mottisfont Abbey House and Garden, malowniczo położone nad rzeką Test (Ogród i Dom Opactwa Mottisfont; poł. III-pocz. VI i kon. VI-1X pn.-śr., sb. i nd. 11.00-18.00 lub do zmroku, środkowe dwa tyg. VI godz.. 11.00-20.30; ostatnie wejście na godz. przed zamknięciem; 6£). XII-wieczny budynek klasztoru (codz. 13.00-17.00) zasługuje na uwagę ze względu na ozdobioną przez Whistlera salę gościnną i średniowieczne piwnice. Główną atrakcją jest jednak ogród. Słynie z utrzymanego w dawnym stylu rosarium, które najlepiej prezentuje się w czerwcu. Na miejsce można dojechać pociągiem z Southampton (do stacji Dunbridge, skąd pozostaje 15 min. Spaceru) lub autobusem z Romsey.
7,5 km na północ od Mottisfont, na miłośników ogrodów czeka kolejna zielona atrakcja – Houghton Lodge Gardens.
Informacje praktyczne
Główny dworzec kolejowy znajduje się przy Blechynden Terrace, na zachód od Ci-vic Centre. Co godzinę przyjeżdżają tu pociągi z londyńskiego dworca Waterloo. Dworce autobusowe (jeden dla autobusów lokalnych, drugi dla dalekobieżnych) są po południowej i północnej stronie Civic Centre. Biuro informacji turystyczne] (O23- 80833333, www.southampton.gov.uk; pn., wt. i czw.-sb. 8.30-17.30. śr. 10.00-17.30) mieści się przy 9 Civic Centre Rd.
zobacz galerię: Southampton- Powrót do przeszłości
