Twoje najlepsze wakacje to budowa domu szwagra na wsi? Cała wieś świętowała zawieszenie wiechy? Rozczarujemy cię – nie powtórzysz tego eksperymentu w Anglii. Tu jest o wiele trudniej wybudować własny dom.
Rocznie ok. 20 000 osób rozpoczyna budowę własnego domu w UK. Stanowi to mniej więcej 12 proc. liczby mieszkań budowanych rocznie w Anglii. Jak widać, rynek ten jest zmonopolizowany przez developerów. I trudno się dziwić, bo budownictwo to zawsze gwarancja dużych zysków. Wyliczono, że samodzielna budowa daje przeciętnie 30 proc. oszczędności w stosunku do kupna istniejących nowo wybudowanych. Znając zaradność Polaków, prawdopodobnie można oszczędzić jeszcze więcej. Tak wygląda teoria. W praktyce jest jedno „ale”.
Aby poradzić sobie w gąszczu przepisów, dokumentacji i decyzji, potrzeba ogromnej wiedzy, doświadczenia i jeszcze większej cierpliwości. Dlatego w Anglii najpopularniejszym sposobem na zostanie właścicielem nieruchomości jest jej nabycie, a potem… przebudowa. Na wybudowanie domu od podstaw porywają się naprawdę nieliczni, którzy znają się na tej branży i niestraszne im formalności i przeszkody.
– Dowodem na słaby rozwój rynku nowego budownictwa, jest niewielka oferta kredytowa banków – stwierdza Sławomir Świerczyński, doradca ds. nieruchomości z Gainsborough. – Nawet nie wszystkie z nich mają w ofercie self-build-mortgage, jak nazywa się w Anglii pożyczka na budowę domu. Różnica między nią a zwykłym kredytem hipotecznym jest taka, że w przypadku budowy domu pieniądze są wypłacane wraz z kolejnymi etapami budowy, a nie za jednym razem, jak przy kupnie domu, gdzie cała kwota jest przelewana na konto sprzedającego.
Warto też pamiętać, że należy dysponować wkładem własnym, ponieważ z banku można otrzymać pomiędzy 25 a 80 proc. wartości działki budowlanej i 65-95 proc. kosztów budowy. Pamiętaj też, iż nie zafundujesz sobie willi w stylu zakopiańskim na przedmieściach Coventry, nawet jeśli od zawsze o niej marzyłeś. Tutejsze domy muszą zachować jedność stylu, więc nie bardzo jest tu miejsce na kreatywność projektanta.
Jeśli decydujesz się na zakup działki, wybierz taką, na której stoją już stare budynki do wyburzenia. Unikniesz sytuacji, w której urząd nie wyda ci pozwolenia na budowę. To w Anglii nie jest wcale takie rzadkie! Opcja taka może wydawać się droższa, ale jednocześnie, możesz zyskać dzięki dostępowi do połączeń kablowych, elektryczności i gazu, instalacji kanalizacyjnej oraz wodociągowej, co zaoszczędzi znacznych sum pieniędzy później. Jeśli marzysz o zatrudnieniu ekipy z Polski, pamiętaj, że u nas buduje się nieco inaczej. Czy stać cię na ściąganie fachowców za każdym razem, gdy będziesz potrzebował dobudówki, przeróbki czy naprawy?
Ważne jest, aby wziąć pod uwagę pewną ilość pieniędzy na pokrycie nieprzewidzianych wydatków, które mogą się pojawić (ok. 10-15 proc. budżetu). Jeśli masz umiejętności budowlane, ale nie chcesz robić wszystkiego sam, możesz zatrudnić robotników, którzy wykonają tylko najbardziej techniczne prace, elektryczne czy hydrauliczne. Pamiętaj jednak, że musisz wszystko bardzo dokładnie zaplanować na początku swojego projektu. Plany te są istotne, ponieważ każde odstępstwo od zatwierdzonego przez urząd planu, to dodatkowe koszty i czas na uzyskanie akceptacji.
Pośpieszne planowanie doprowadzi do zwiększenia kosztów i opóźni datę ukończenia budowy. Jak widać, budowa domu może być satysfakcjonująca. Głównie jednak jest źródłem stresu. Może zatem lepiej kupić gotowy budynek?
10 kroków do własnego domu
Stało się, decyzja zapadła: kupujecie dom. Macie dość wynajmowania ciasnego pokoju, użerania się z męczącymi współlokatorami czy płacenia bajońskich sum landlordowi. Zawsze lepiej być „na swoim”. Poniżej krótki przewodnik w 10 krokach. Doradza Sławomir Świerczyński, który zebrał swoje doświadczenia doradzając przy zakupie ponad 50 domów.
- Podejmijcie decyzję. Co chcecie kupić: dom wolnostojący, szeregowiec czy mieszkanie? Ważny jest też metraż, liczba pokoi, lokalizacja. Potrzebujecie garażu, ogrodu a może tarasu? Dom ma być nowy, gotowy do zamieszkania, a może wolicie tańszy, ale przeznaczony do remontu?
- Przeliczcie wasze oszczędności. Czy macie odłożone wystarczająco dużo pieniędzy na depozyt i pokrycie kosztów dodatkowych? Nawet jeśli nie, warto skontaktować się z firmami doradczymi pośredniczącymi w zakupie nieruchomości.
- Sprawdźcie koniecznie różne formy nabycia nieruchomości. Być może uda się wam skorzystać z rządowego programu „NewBy”? Albo zdecydujecie się na opcję „rent to buy”. Być może w waszym przypadku atrakcyjny będzie program „shared ownership”. Możliwości jest wiele, przeanalizujcie wszystkie.
- Wyliczcie swoją zdolność kredytową. Takie informacje można otrzymać w każdym banku lub u doradcy kredytowego (mortgage adviser). Wyliczenie waszej zdolności kredytowej powinno trwać nie dłużej niż 30 minut. Uwaga! Nie warto korzystać z banku lub doradcy, który za tę czynność pobiera opłatę.
- Przygotujcie się na koszty dodatkowe. Gdy macie już wyliczoną zdolność kredytową, znacie cenę nieruchomości oraz wielkość depozytu (zwykle od 5 do 25 proc. ceny domu), musicie przygotować się jeszcze na koszty dodatkowe. Są to: notariusz (solicitor), doradca finansowy (mortgage adviser), koszty kredytu (lender’s application/arrangement fees, wycena (valuation), ubezpieczenie domu (home insurance), land registry (rejestracja w księgach wieczystych) a czasem stamp duty tax (podatek). Koszty dodatkowe to średnio kilka do kilkunastu tysięcy funtów.
- Poszukajcie waszego domu. Wiecie już, ile możecie pożyczyć, ile będzie wynosić rata miesięczna, macie depozyt i środki na koszty dodatkowe. Nareszcie możecie poszukać upragnionego domu. Jest wiele sposobów. Warto spojrzeć na strony interenetowe takie jak: rightmove.co.uk, zoopla.co.uk, findaproperty.com. czy nestoria.co.uk Wybierzcie się na spacer po okolicy, w której chcecie mieszkać i sprawdźcie, jakie nieruchomości są wystawione na sprzedaż. Przejrzyjcie lokalne gazety i podzwońcie po agencjach nieruchomości. Ciekawym sposobem są też aukcje (doradzamy wybrać się na nie w towarzystwie prawnika) lub aukcje internetowe. Te ostatnie możecie przejrzeć na następujących stronach: property-auctions.net, cheapproperty.net, lub propertyauctionnews.co.uk.
- Targujcie się. Znaleźliście wymarzony dom? Koniecznie złóżcie ofertę w agencji, która go sprzedaje. Warto zawsze trochę negocjować i kręcić nosem, a nuż uda się kupić za niższą cenę?
- Wybierzcie prawnika. Gdy dobiliście targu, należy sfinalizować sprawę. Właściwie każdy notariusz może wam pomóc. Ale nie zaszkodzi popytać znajomych o rekomendacje lub porozmawiać z kilkoma osobiście.
- Ubezpieczcie dom. Jeśli już wszystko jest zapięte na ostatni guzik i znacie datę podpisania umowy końcowej, postarajcie się o ubezpieczenie. Jest to ostatni dokument, jaki musicie dostarczyć do prawnika.
- Odbierzcie klucze. To wszystko – możecie zamieszkać w Waszym Wymarzonym Domu!
